Hipertansiyon Hastalarında Öz Etkililik ve Sağlık Okuryazarlığının Değerlendirilmesi: Güneydoğu Anadolu Örneği
Gülsen Karataş1, Ayla Yava2, Nuran Tosun2, Aynur Koyuncu21Hemşirelik Bölümü, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü,Gaziantep, Türkiye2Hemşirelik Bölümü, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Gaziantep, Türkiye
Amaç: Bu çalışmanın amacı, hipertansiyon hastalarında öz etkililik ve sağlık okuryazarlığının değerlendirilmesi ve bunlar arasındaki ilişkinin belirlenmesidir.
Yöntem: Tanımlayıcı, nicel ve kesitsel tipteki çalışma, Aralık 2022-Mayıs 2023 tarihleri arasında yapıldı. Araştırmanın evrenini, Güneydoğu Anadolu’da bir ildeki devlet hastanesinde dahiliye ve kardiyoloji polikliniklerinde bir yıl içinde takip ve tedavi edilen hipertansiyon tanılı hastalar oluşturdu. Veriler; Hasta Tanıtıcı Özellikler Formu, Hipertansiyon Öz Etkililik Ölçeği ve Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği-32 (TSOY-32) kullanılarak toplandı. Analizlerde, bağımsız örneklemler t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve Pearson korelasyon analizi uygulandı. Bu çalışma için Hipertansiyon Öz Etkililik Ölçeğinin Cronbach alfa katsayısı 0,894, TSOY-32 ölçeğinin Cronbach alfa katsayısı 0,837 olarak bulundu.
Bulgular: Araştırmaya dahil olan hipertansiyon hastalarının Hipertansiyon Öz Etkililik Ölçeği toplam puan ortalaması (X̄ = 57,85 SS = 4,14) ve Türkiye sağlık okuryazarlığı toplam puan ortalaması (X̄ = 30,20 SS = 6,16) olarak belirlendi. Hastaların TSOY-32 puan ortalamaları; üniversite mezunu olanlarda, ilde yaşayanlarda, tanı alma süresi 1-5 yıl aralığında olanlarda ve günlük aldığı ilaç sayısı 1-2 olanlarda anlamlı farklı bulundu (P < 0,05). Hipertansiyon öz etkililik puan ortalamaları, üniversite eğitim seviyesinde olanlarda, günlük aldığı ilaç sayısı altı ve üstü olanlarda anlamlı farklı bulundu (P < 0,05). Hipertansiyon hastalarının hipertansiyon öz etkililik düzeyleri ile sağlık okuryazarlığı seviyeleri (r = 0,244, P < 0,05) arasında anlamlı, pozitif yönlü ve zayıf düzeyde bir ilişki olduğu görüldü.
Sonuç: Çalışmada, hipertansiyon hastalarında öz etkililik ve sağlık okuryazarlığı arasında bir ilişki olduğu görüldü. Çalışmanın literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Evaluation of Self Effectiveness and Health Literacy in Patients with Hypertension: A Case of Southeastern Anatolia
Gülsen Karataş1, Ayla Yava2, Nuran Tosun2, Aynur Koyuncu21Department of Nursing,Hasan Kalyoncu University, Graduate Education Institute, Gaziantep, Türkiye2Department of Nursing, Hasan Kalyoncu University, Faculty of Health Sciences, Gaziantep, Türkiye
Objective: To evaluate self-efficacy and health literacy in hypertensive patients and to determine the relationship between them.
Methods: The descriptive, quantitative and cross-sectional study was conducted between December 2022 and May 2023. The population of the study consisted of patients diagnosed with hypertension who were followed and treated in Internal Medicine and Cardiology outpatient clinics in a State Hospital in a city in Southeastern Anatolia within one year. Data were collected using the Patient Descriptive Characteristics Form, Hypertension Self-Efficacy Scale and the Turkish Health Literacy Scale-32. Independent samples t-test, one-way analysis of variance (ANOVA) and Pearson correlation analysis were used in the analysis. For this study, the Cronbach’s alpha coefficient of the Hypertension Self-Efficacy Scale was 0.894 and the Cronbach’s alpha coefficient of the TSOY-32 scale was 0.837.
Results: The mean total score of the Hypertension Self-Efficacy Scale (X̄ =57.85 SD=4.14) and the mean total score of the Turkish Health Literacy Scale (X̄ =30.20 SD=6.16) were determined. A significant difference was found in the mean TSOY-32 scores of patients with university degrees, those living in the province, those with a diagnosis of 1-5 years and those with 1-2 daily medications (P < 0.05). A significant difference was found in the mean scores of Hypertension Self-efficacy in those with university education level and those with 6 or more daily medications (P < 0.05). There was a significant, positive and weak relationship between hypertension self-efficacy levels of hypertension patients and their health literacy levels (r: 0.244, P < 0.05).
Conclusion: The study showed that there was a relationship between self-efficacy and health literacy in hypertensive patients. It is thought that the study will contribute to the literature.
Makale Dili: Türkçe
Copyright © 2024 Kardiyovasküler Hemşirelik Dergisi
